लेखमालिका ४

नमस्कार!
मागील लेखांमधुन आपण पंचांगाची ५ अंगे कोणती? , पंचांग कसे वाचायचे हे पाहिले. आता पत्रिका म्हणजे काय ते पाहू.
पत्रिका म्हणजे काय ?
जातकाच्या जन्मवेळी , जन्मस्थळी तयार केलेला ग्रहस्थितीचा नकाशा.

आता तुम्हाला माहितीच असेल कि पत्रिकेत एकूण १२ भाग असतात. यातील प्रत्येक भाग ज्याला आम्ही " भाव" असे संबोधतो त्यावरून मानवी जीवनाशी निगडीत अशा गोष्टिंचा संबंध जोडलेला आहे. तर प्रत्येक पत्रिकेत हे १२ भाव, १२ ग्रह, आणि १२ राशी असतात. आधी आपण १२ राशी कोणत्या आणि त्यांचे स्वामी ग्रह कोणते हे बघू. खाली क्रमानुसार राशी आणि त्यासमोर त्यांचे स्वामी दिले आहेत.

१) मेष -- मंगळ

२) वृषभ - शुक्र

३) मिथुन - बुध

४) कर्क -- चंद्र

५) सिंह -- रवि

६) कन्या - बुध

७) तुळ -- शुक्र

८) वृश्चिक- मंगळ

९) धनु -- गुरु

१०) मकर - शनि

११) कुंभ -- शनि

१२) मीन -- गुरु 

आता राशी १२ आणि स्वामी ग्रह ७ आहेत. राहू , केतू , हर्षल , नेपच्यून , प्लुटो या ग्रहांना राशींचे स्वामीत्व नाही. राहू - केतू यांच्याकडे नक्षत्रांचे स्वामित्व मात्र आहे. राहू-केतू हे वास्तविक ग्रह नाहीत. ते छेदनबिंदू आहेत. म्हणजे चंद्र पृथ्वीभोवती आणि पृथ्वी सूर्याभोवती भ्रमण करते हे तर आपल्याला माहितीच आहे. या दोघांच्या भ्रमणकक्षा एकमेकांना जिथे छेदतात ते बिंदू म्हणजे राहू-केतू . अर्थात हे बिंदू भ्रमणकक्षेबरोबर स्वतःदेखील स्थान बदलतात, म्हणजेच हे चलित छेदनबिंदू आहेत. तर असे हे एका अर्थी काल्पनिक ग्रह असले तरी त्यांना पत्रिकेतील फलिताच्या दृष्टिने खूप महत्व आहे. हर्षल, नेपच्यून हे ग्रहदेखील फलिताच्या बाबतीत कलाटणी/ वेगळे वळण देणारे होतात असे म्हणल्यास चुकीचे ठरणार नाही. प्लुटो हा ग्रह सामाजिक जीवनावर परिणामकारक ठरतोच, वैयक्तिक पत्रिकेतही इतर ग्रहांबरोबरचे योग परिणाम करताना दिसतात.
आता या राशी-ग्रह-भाव यामधे आपण प्रथम भावांविषयी जाणून घेणार आहोत कारण भाव fix आहेत , त्यात नंतर आपण वेळ- स्थळ यांचा विचार करून रास आणि सर्वात शेवटी ग्रह मांडतो. तर पुढील लेखात १२ भावांवरून काय पाहिले जाते हे बघूया.
खाली आपली सूर्यमाला आणि राहू-केतूचा भ्रमणमार्ग असे फोटो तुमच्या माहितीकरता देत आहे.

ज्योतिषशास्त्री प्रज्ञा तिखे

केपी अभ्यासक